Μαράτος, Νικήτας (1798 – 1869)
Ο Νικήτας Μαράτος (1798 – 1869) γεννήθηκε στη Λέρο από πατέρα Σαντορινιό, το Νικόλαο Σούλο και μητέρα Λεριά, την Καλή Ποθητού. Σε ηλικία 12 ετών μεταβαίνει στη Σαντορίν, όπου εργάζεται στο φούρνο του νησιού. Λίγα χρόνια μετά τον βρίσκουμε στην Αλεξάνδρεια, ταμία στις εκεί επιχειρήσεις των αδερφών Τοσίτσα. Το 1825 εγκαθίσταται μόνιμα στη Λέρο, όπου ασχολέίται με το εμπόριο. Δημογέροντας Λέρου εκλέχτηκε το 1834.
Ο Νικήτας Μαράτος, υπήρξε ισχυρό οικονομικά και κοινωνικά μέλος της λεριακής κοινωνίας του 19ου αιώνα. Οι οικονομικές του δραστηριότητες, εκτός από τα γύρω νησιά, έφταναν μέχρι την Κωνσταντινούπολη, το Κάϊρο, την Τεργέστη, τη Σμύρνη.
Το κύρος του στην τοπική κοινωνία της Λέρου του έδωδε την ευκαιρία να αναλάβει διάφορα αξιώματα στο νησί: Δημογέροντας, Επίτροπος Παιδείας, Πληρεξούσιος, Εγγυητής και Διαιτητής σε διάφορες υποθέσεις.
Ιστορικό της ενότητας περιγραφής:
Το Αρχείο του Νικήτα Μαράτου, Λεριού εμπόρου του 19ου αιώνα, βρέθηκε στο σπίτι που διέμενε στην ενορία Σταυρού, στον Πλάτανο Λέρου, από τον κ. Νικόλαο Φιλιππίδη.
Ο κ. Φιλιππίδης κάλεσε τον Λεριό μαθηματικό και ιστορικό ερευνητή Θεόδωρο Θεοδώρου να ταξινομήσει και να μελετήσει το Αρχείο, το οποίο αφορά κυρίως σε οικονομικές υποθέσεις του εμπόρου Νικήτα Μαράτου.
Έγιναν, παράλληλά, διάφορες διερευνητικές προσπάθειές από τον κ. Φιλιππίδη για να εκδοθεί το Αρχείο από το Δήμο Λέρου, με προϋπόθεση να κατατεθεί στο Τοπικό Αρχείο Λέρου. Η χρηματοδότηση δεν έγινε και η εκδοτική εκείνη προσπάθεια ναυάγησε. Ωστόσο, η προοπτική αυτή ώθησε τους μελετητές στην ολοκλήρωση των εργασιών τους, τις οποίες ανάλαβε να αξιοποιήσει ο κ. Θεόδωρος Θεοδώρου, ο οποίος χρηματοδότησε την έκδοση “ΕΝΑΣ ΕΜΠΟΡΟΣ ΣΤΗ ΛΕΡΟ ΤΟ 19ο ΑΙΩΝΑ – Πέντε μελέτες με βάση το Αρχείο Ν. Μαράτου”, το 2005.
Τελικά όλο το Αρχείο παραδόθηκε από τον κ. Φιλιππίδη στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, όπου και φυλάσσεται, εκτός από το Κατάστιχο του Επισκόπου Σαντορίνης Γαβριήλ (1768 – 1814), των ετών 1769 – 1779, με σημειώσεις του 1813 στα λευκά μέρη από τον ανιψιό του Νικήτα Μαράτο.
