Τίτλος βιβλίου: «Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ»
Βραβείον Ακαδημίας Αθηνών
Έτος εκδόσεως: Αθήνα, 1989
Σελίδες: 464
Έκδοση: Ιεράς Μητροπόλεως Λέρου, Καλύμνου & Αστυπαλαίας
Εκδοτικός Οίκος: Αλέξανδρος Ματσούκης Α.Ε. Γραφικών Τεχνών
Διεύθυνση Εκδόσεως: Αδαμάντιος Ανεστίδης
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Αλέκος Ματσούκης
Φωτογραφίες: Μάκης Σκιαδαρέσης
Συγγραφείς: Εμμανουήλ Κωνσταντινίδης, Εμμανουήλ Ήσυχος, Χάρης Κουτελάκης, Γεώργιος Καμπούρης, Μανόλης Μπορμπουδάκης, Manuel Theodore, Αρχιμ. Ναυκράτιος Τσουλκανάκης, πρωτ. Νικόδημος Φωκάς, Αδαμάντιος Ανεστίδης, Ιωάννης Βολανάκης, Θεόδωρος Ζήσης, Βασίλειος Γιούλτσης.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Μνημειώδες συλλογικό έργο μελέτης του ομωνύμου Ιερού Ναού της Παναγίας του Κάστρου Λέρου, τον οποίον ο μεσαιωνολόγος Μανουήλ Γεδεών τον ονομάζει «Ιερόν Παλλάδιον των Λερίων».
Το έργο προλογίζει ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Τυπώθηκαν συνολικά 2.000 αντίτυπα, εκ των οποίων τα πρώτα 318 αριθμημένα και έχει λάβει το Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών.
Πάνω σ’ ένα κάστρο, από τα πιο καλοδιατηρημένα του Αιγαίου και τα μεγαλύτερα φρούρια της Δωδεκανήσου, που η ιστορία του αρχίζει από την αρχαιότητα, περνά από το Βυζάντιο και φθάνει μέχρι την τουρκοκρατία, είναι κτισμένος ο Ναός της Παναγιάς του Κάστρου.
Την ιστορία του Ναού, γνωρίζουμε από το 1087, την εποχή δηλαδή που ο Όσιος Χριστόδουλος (1020-1100 μ.Χ.) επισκέπτεται το ωραίο και καταπράσινο νησί της Λέρου με τις δαντελωτές ακρογιαλιές, που έχει ήδη αντικαταστήσει την λατρεία της Αρτέμιδος με την τιμή προς την Παναγία. Και μέσα σ’ αυτό το Ναό, φυλάσσεται η θαυματουργός Εικών της Παναγιάς του Κάστρου, που η παράδοση λέγει πως προέρχεται από τον Ευαγγελιστή Λουκά και έφθασε στη Λέρο τον καιρό της εικονομαχίας κατά τον ένατο ( 9ο μ.Χ.) αιώνα και από τότε εορτάζεται κατ’ έτος, την εορτή της Κοιμήσεως, την 15ην και την 23ην Αυγούστου.
Από τότε πολλά είναι τα θαύματα που επιτέλεσε η Παναγιά, όχι μόνο στη Λέρο, αλλά σε όλο τον αιγαιακό χώρο, ακόμη και στους Τούρκους. Αυτά προκάλεσαν τον απέραντο σεβασμό.
Μέχρι το 1983, ο Ναός και μάλιστα το τέμπλο, είχε υποστεί μεγάλες ζημιές από τους βομβαρδισμούς των γερμανικών αεροπλάνων κατά τον τελευταίο παγκόσμιο πόλεμο, ώστε κινδύνευε από πλήρη καταστροφή. Με πρωτοβουλία της τοπικής μας Εκκλησίας περισώθηκε το μοναδικό αυτό μνημείο της Λέρου.
Η όλη προσπάθεια σωτηρίας του Ναού και του θαυμάσιου τέμπλου (18ου αιώνος) με τις σπάνιες εικόνες, έγινε με την επίβλεψη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας Δωδεκανήσου. Για την σωτηρία του τέμπλου και τον καθαρισμό του και την δημιουργία του παραπλεύρως Εκκλησιαστικού Σκευοφυλακίου Βυζαντινής Τέχνης, εργάστηκε υπεράνθρωπα ο ελληνοαμερικανός Μ. Theodore, διαπρεπής συντηρητής έργων τέχνης, μαζί με την συνεργάτιδά του Carol Show. Από την έρευνά τους βεβαιώθηκαν, οι από άλλες πηγές γνωστές πολιτιστικές επιδράσεις στη Λέρο, από την Οδησσό, την Σμύρνη και την Αλεξάνδρεια. Αυτά τα πνευματικά κέντρα, δια μέσου της ανεπτυγμένης εμπορικής ναυτιλίας της Λέρου,
Τίτλος βιβλίου: «ΙΣΙΔΩΡΕΙΟΝ» ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΝ ΓΗΡΟΚΟΜΕΙΟΝ «Η ΠΑΝΑΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ» ΕΝ ΛΕΡΩ , 1960-2020 ΕΞΗΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ
Έτος εκδόσεως: Λέρος, 2021
Σελίδες: 96
Έκδοση: Ιεράς Μητροπόλεως Λέρου, Καλύμνου & Αστυπαλαίας
Τυπογραφείο: Εμμ. Πιτταροκοίλης «Leros Recreation S.M.P.C.»
Συγγραφή-Διεύθυνση Εκδόσεως: Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Στρατονικείας κ. Στέφανος
Καλλιτεχνική επιμέλεια: Γεώργιος Χρυσούλης, γραμματεύς Ιεράς Μητροπόλεως
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Ένα διαχρονικό βιβλίο το οποίο εκδόθηκε με την ευκαιρία συμπλήρωσης 60 χρόνων από της ιδρύσεως του Εκκλησιαστικού Γηροκομείου Λέρου, και το οποίο αναφέρεται στην εξηκονταετή αδιάκοπη πορεία του φιλανθρωπικού αυτού Ιδρύματος.
Από το τηρούμενο Αρχείο του Ιδρύματος συνελλέχθησαν, κατεγράφησαν και συνδέθηκαν πολλά ιστορικά στοιχεία, όπως επίσης και αφηγήσεις ανθρώπων της Λεριακής κοινωνίας, οι οποίοι έζησαν την πορεία του ιδρύματος εκ του σύνεγγυς.
Το βιβλίο προλογίζει ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ.Βαρθολομαίος.
Στον πρόλογο του βιβλίου ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λέρου-Καλύμνου-Αστυπαλαίας κ.Παΐσιος, ως πρόεδρος του Ιδρύματος, αναφέρει τα εξής:
«Εἶναι μέγα τό ἐγχείρημα τό ὁποῖον ἡ φιλόστοργος πατρική μέριμνα τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Λέρου, Καλύμνου καί Ἀστυπαλαίας κυροῦ Ἰσιδώρου Ἀηδονόπουλου, γόνου τῆς Βασιλευούσης τῶν Πόλεων, νά ἱδρύση εἰς τήν νῆσον Λέρον τό Ἐκκλησιαστικόν Γηροκομεῖον, τό ἐπονομαζόμενον «Ἡ Παναγία τοῦ Κάστρου» καί εἶτα «Ἰσιδώρειον», τό ὁποῖον συνεπλήρωσε τά τοῦ νῦν ἑξήκοντα ἔτη εὐκλεοῦς λειτουργίας του.
Τό «Ἰσιδώρειον» φιλανθρωπικόν τοῦτο ἵδρυμα τῆς Λέρου, εἶναι τό κορύφωμα τῆς αὐταπάρνησης καί προσφορᾶς πρός τόν ἔχοντα ἀνάγκην ἄνθρωπον. Ἐπί ἑξήκοντα ἔτη λειτουργίας του εὕρων στοργήν, στέγην καί φροντίδα πλειάδα ἀδελφῶν μας.
Τόσον τό ἀμέριστον ἐνδιαφέρον τοῦ ἱἱδρυτοῦ ἀειμνήστου κυροῦ Ἰσιδώρου, ὅσον καί ἡ ἀνιδιοτελής φροντίς τῶν κατά καιρούς ἑκάστοτε διοικητικῶν συμβουλίων, ὡς καί τῶν ἐργαζομένων, εἶναι ἄξια πάσης προσφορᾶς εἰς χρόνους δυσκόλους.
Ἡ συνέχεια αὐτοῦ τοῦ ὡραίου καί ὑψηλοῦ καί φιλανθρώπου ἔργου ἔκτοτε ἀνελλιπῶς ἀποτελεῖ ὅ,τι ὡραῖον, ὅ,τι εὐγενές καί φιλάνθρωπον ἕως τῆς σήμερον, πάντοτε μέ τήν συμπαράστασιν καί φιλάνθρωπον προσφοράν δωρητῶν καί εὐεργετῶν, λειτουργούντες τό γραφικόν «…μή γνώτῳ ἡ ἀριστερά τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου…».
Ἡμεῖς δέ πατρικῶς συγχαίρομεν τήν πρωτοβουλίαν πόνοις καί κόποις, καταβάλλοντος, ἀγαπητοῦ ἐν Χριστῷ ἀδελφοῦ Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Στρατονικείας κ.Στεφάνου καί διευθυντοῦ τοῦ Ἱδρύματος, νά καταγράψῃ τήν πολυετῆ λειτουργίαν, προσφοράν καί παρουσίαν τοῦ εὐαγοῦς τούτου Ἱδρύματος, καί συγχρόνως νά φέρῃ εἰς τήν μνήμην τῶν νεωτέρων ὅ,τι ὡραῖον καί εὐγενές προσέφερε τό Ἵδρυμα εἰς τήν Λεριακήν κοινωνίαν καί οὐχί μόνον